Belirsizlik duygusu nedir? Belirsizlik nasıl yönetilir? “Belirsizliğe karşı tahammül edemiyorum”, “Belirsizlikten korkuyorum”, “Her şeyin net olmasını istiyorum”, ”Belirsizlikte yönümü kaybediyorum”, vb. cümlelerini kuruyor musunuz? Bu yazıda belirsizlik duygusuna küçük bakış atacağız.

Öncelikle belirsizliğin hayatın her alanında olan, normal bir durum olduğunu söylemekle başlayalım. Gelecekte ne olacağını, hatta bir dakika sonra ne olacağını hiçbirimiz bilmiyoruz. Ya da, çocuğumuzun nasıl biri olacağını bilmiyoruz. Okulu bitirdikten sonra ne yapacağımızı bilmiyoruz. İş yerinde terfi alıp almayacağımızı bilmiyoruz. Sevgilimizin bir gün terk edip etmeyeceğini bilmiyoruz. Dahası, ne zaman öleceğimizi bilmiyoruz. Bilmediğimiz çok fazla şey var ve bu belirsizlikler bazılarımızda daha fazla kaygı ve olumsuz duygu uyandırabiliyor. Peki, neden belirsizliğe dayanamıyorum?

Nesne ilişkileri kuramı der ki, doğduğumuzda ilk bakım verenimizle kurduğumuz ilişki sonrasındaki tüm ilişkilerimizi oluşturur. Kendimizden başka olan bir diğer nesneyle (annemiz) ilişki kurmayı en başta öğreniyoruz. Bu ilişki içimize öyle bir işliyor ki, sonrasındaki diğer tüm nesneler bunun türevleri oluyor. Arkadaşlarımızla ilişkimiz, partnerimizle ilişkimiz, işimizle kurduğumuz ilişki, mesleğimizle ilişkimiz, doğayla ilişkimiz, vs. her şey buna dahildir.

Annemiz bizi yerinde ve yeterince besledi mi, ihtiyacımız olanı ihtiyacımız kadar verdi mi, altımız temizlerken nasıl bir duyguyla yaptı, çeşitli duygularımıza nasıl tepkiler gösterdi, kendisi nasıl bir duygu durumu içindeydi ve benim genetik olarak nasıl bir karakter donanımım vardı? Eğer annemle tutarsız bir ilişkim olduysa, ne zaman ne geleceğini bilemediysem, bu belirsizlik duygusu bende daha fazla kaygı uyandırabilir. Etraftaki diğer her şeye de bu kaygıyla bakarım.

Ne Yapacağım?

Peki, bu değiştirilemez mi? Ben bu belirsizliği nasıl yöneteceğim? Eğer kendinize bu soruyu sorduysanız çok önemli bir adım atmışsınız demektir. Bu yoğun olumsuz duygudurum kesinlikle değiştirilebilir. Ancak nasıl olacağı kişiden kişiye değişir. Genel olarak şöyle diyebiliriz: Kendime bakacağım. Kendime bakmak ne demek?

Bir belirsizlik esnasında duygular doğal olarak gelir. Hangi duygunun geldiğini analiz etmekle başlamam gerekir. Korkuyor muyum, öfke mi duyuyorum, çaresiz mi hissediyorum, kafam mı karışıyor, vs. Hangi duygunun geldiğini anlamaya çalışmalıyım. Bunu bir duygu etiketi gibi düşünebiliriz. Bu etiketi yapıştırdıktan sonra çözümün yarısını yapmış oluruz.

Daha sonra, bu duyguyla ilgili bir bilinç geliştirmem gerek. Bu bilinç geçmiş, şimdi ve gelecek ile ilgilidir. Geçmişi ve geçmişte yaşadıklarımı değiştirmem mümkün değildir. Ancak bugün bazı şeyleri daha farklı yapabilirim. Ben bugün ne yaparsam, geleceğe nasıl etki etmiş olurum? Bu bilinci geliştirdikten sonra eylemlerimi buna göre düzenleyebilirim.

NOT: İnsan ilişkiyle bozulur, ve yine ilişkiyle iyileşir. Sağlıklı ilişkiler kurabilmenizi dilerim.